Elk jaar begint de lente op de Wadden onder water. Als het zeewater warmer is dan 10 graden. Collectieve ei- en zaadlozingen van kleuren het water op sommige plekken melkachtig wit. Alles bij elkaar is het een grote soep met krioelend jong leven. Minuscule larven van allerlei schelpen, zeesterren, kwallen en slakken zweven in het water. Ook algen zoals kiezelwieren vermenigvuldigen zich. Al dit prille leven bij elkaar heet plankton en is in het voorjaar te zien als ‘troebel water.’ De crew van WADfilm van Ruben Smit Productions filmde het ‘spawnen’ van de mosselen in opdracht van het NIOZ. 

Het seksleven van de mossel
Wanneer het zeewater de 10 graden bereikt, is dat voor de mossel hét teken om te gaan ‘kuitschieten’. Een vrouwelijke mossel kan wel een miljoen eitjes in een keer leggen. In het zeewater smelten deze vervolgens met de zaadcellen van de mannetjes en zo ontstaan na verloop van tijd minuscule mossellarfjes. Aan het eind van de zomer zijn de mosseltjes zo groot dat ze met het blote oog te zien zijn.

<tekst gaat verder onder filmpje>

Iedereen eet iedereen op
Het leven van een jonge mossel gaat niet over rozen. In de Waddenzee liggen veel jagers op de loer en probeert iedereen elkaar op te eten. De minuscule zwevende mossellarfjes zweven in het zeewater en worden gegeten door vislarven, kwallen en schelpdieren. In de broedfase, als de mini-mosseltjes zijn neergedaald op de bodem, zijn ze voer voor garnalen en kleine krabben. Om elkaar te helpen overleven gaan ze daarom dicht bij elkaar liggen op een vaste ondergrond. Zo kunnen ze zich aan elkaar en hun harde ondergrond vastklampen en zijn ze bestand tegen een flinke golfslag.

Riffen van de Waddenzee
Mosselbanken zijn de ‘koraalriffen’ van de Waddenzee. Deze krachtige biobouwers trekken vissen, vogels en kleine organismen aan zoals garnalen, eidereenden, zilvermeeuwen en strandkrabben. Zo houden mosselbanken het getijde-ecosysteem veerkrachtig.

Afname mosselbanken
Door hevige stormen, actieve visserij in de jaren ’80 en het uitblijven van nieuwe mosselbroed zijn mosselbanken sterk in aantal afgenomen. Het NIOZ deed daarom binnen de Waddenfonds-projecten Waddensleutelsen Mosselwadonderzoek naar het ontstaan en overleven van de mosselbanken. Uit onderzoek blijkt dat de exotische Japanse oester ook helpt bij het herstel van mosselbanken. Wanneer mosselen samen met Japanse oesters een rif vormen, hebben mosselen een grotere overlevingskans. In het oesterrif vinden ze beschutting tegen hun voornaamste vijanden. Ook de wijze waarop mosselen op de mosselbank gaan liggen en samen een patroon vormen, blijkt een functie te hebben. De zelforganisatie van deze schelpdieren blijkt een effectief mechanisme om voedsel te vergaren én elkaar te beschermen tegen stormen en getijdewisselingen.

Dit is clip 4 in een tiendelige reeks over de Waddenzee die de crew van Wadfilm speciaal maakte voor het NIOZ. Meer lees je op www.nioz.nl